Уран зохиолын орчуулга бол жинхэнэ бүтээлч үйл явц юм. Уран зохиолын орчуулагчийг зүй ёсоор нь зохиолч гэж нэрлэж болно. Тэрээр гадаад хэлний аль нэгээс ном орчуулахдаа бараг эхнээс нь бүтээдэг.
Мэргэжлийн орчуулагчид уран зохиолын орчуулгыг ажлынхаа хамгийн хэцүү чиглэлүүдийн нэг гэж үздэг. Энэ нь өгүүлбэрийн зохицол, хэв маягийг хадгалахыг шаарддаггүй ажил хэрэгч эсвэл синхрон орчуулгатай харьцуулах боломжгүй юм.
Уран зохиолын орчуулгын гол шинж чанарууд
Бүтээлийг ямар хэлээр бичсэнээс үл хамааран уран зохиолын орчуулга нь уур амьсгал, зохиогчийн хэв маягийг хадгалах ёстой. Үүний зэрэгцээ уран зохиолын орчуулга нь шууд утгаараа байх ёсгүй. Харин ч эсрэгээрээ энэ нь нарийвчлал шаарддаггүй маш чөлөөтэй, үнэгүй орчуулга юм.
Уран зохиолын орчуулгын нэг онцлог бол эх текстийн онцлог шинжтэй уялдаа холбоотой байдаг. Ихэнх тохиолдолд орчуулагч нь фразеологи хэллэг эсвэл үгэн дээр тоглох хэрэгтэй болдог. Хэрэв тэдгээрийг шууд утгаар нь орчуулбал текстийн утга алдагдах болно. Үүнээс урьдчилан сэргийлэхийн тулд орчуулагч ижил төстэй хэллэгүүдийг олж, текстийг орчуулж буй хэл дээрх үгсээр тоглох хэрэгтэй. Ингэснээр тэрээр зохиогчийнхоо бүтээлд агуулагдах хошин шогыг хадгалж үлдэх болно.
Уран зөгнөлийн бүтээлийг жинхэнэ зохистой орчуулах ажлыг орчуулагч л бичих бэлэгтэйгээр хийх боломжтой. Бүтээлч авьяастай орчуулагч л уншигчдад эх хувийг уншихад гарч болох тэр мэдрэмж, туршлагыг төрүүлж чадна.
Уран зохиолын орчуулгын өөр нэг онцлог нь тухайн үеийн хэв маяг, тухайн үеийн соёлын нөхцөл байдалд нийцэж байгаа явдал юм. Үүний тулд орчуулагч тухайн бүтээл харьяалагдах эрин үе, мөн тухайн үйл ажиллагаа явагдаж буй орны соёл, уламжлалыг судлах ёстой.
Яруу найргийн орчуулга
Хамгийн том бэрхшээл бол яруу найргийн орчуулга юм. Шууд орчуулга дахь аливаа шүлэг нь уялдаа холбоогүй үгсийн багц болж хувирдаг. Орчуулагч үүнийг бараг дахин зохиох ёстой. Тиймээс мэргэжлийн яруу найрагчид ихэвчлэн яруу найргийн орчуулга хийдэг, заримдаа Валерий Брюсов, Борис Пастернак, Самуил Маршак гэх мэт гайхалтай хүмүүс байдаг. Заримдаа яруу найргийн орчуулга нь бүрэн бие даасан, анхны бүтээл болж хувирдаг бөгөөд орчуулагч нь бүрэн хэмжээний зохиолч болдог. Жишээлбэл, Гетегийн Василий Андреевич Жуковскийн орчуулсан "Ойн хаан" романтик балладтай энэ явдал болсон.
Өнөөдөр харамсалтай нь хүн бүр гадаад хэлээр ярьдаггүй бөгөөд олон бүтээл дэлхийн хамгийн өнцөг булан бүрт уншигчаа олдог бөгөөд энэ нь юуны түрүүнд уран зохиол орчуулагчдын уран бүтээлийн ачаар юм.
